Klasa VI - Rzeźba

 Temat: Rzeźba

Co będziecie dzisiaj robić?

- Dowiecie się, czym jest rzeźba

- Poznacie rodzaje rzeźby

- Zobaczycie przykłady najpopularniejszych rzeźb

Rzeźbienie przez usuwanie, dodawanie oraz usuwanie i dodawanie

Rzeźba jest rodzajem sztuk wizualnych, realizowanych w trzech wymiarach przestrzeni: mają wysokość, szerokość i głębię. Trzeci wymiar odróżnia rzeźbę od malarstwa, które istnieje na powierzchni płótna. Rzeźby wykonywane są kilkoma sposobami.

Pierwszy z nich polega na rzeźbieniu przez usuwanie (odejmowanie) niepotrzebnego materiału, czyli wydobywaniu (np. z kamienia lub drewna) „ukrytego” w nim kształtu. Za pomocą dłuta artysta odłupuje kawałki, aż do momentu uzyskania planowanej formy.

Przykładem rzeźby powstałej przez odejmowanie jest Dawid Michała Anioła. Artysta wykonał pracę z jednego bloku marmuru.

Drugą metodą modelowania jest dodawanie kolejnych części plastycznego materiału, np. gliny, kawałek po kawałku, rzeźbiąc kształt. Trzeci sposób rzeźbienia to łączenie odejmowania z dodawaniem.

Techniki odlewnicze

Figury wykonywane są także w metalu - rzeźba może być wówczas kuta (przy użyciu technik i narzędzi kowalskich) lub odlewana. Techniki odlewnicze polegają na wykonaniu z dowolnego materiału (np. gliny, wosku, styropianu) modelu, okładanego następnie formą z gipsu lub silikonu. Po jej zdjęciu uzyskiwany jest negatyw rzeźby. Forma napełniana jest w odlewni ciekłym metalem - np. brązem, mosiądzem, aluminium, złotem, srebrem. Po ostygnięciu, rozbija się lub rozkłada, wyjmując z wnętrza metalowy odlew, identyczny z modelem. Taka rzeźba jest w środku pełna. Metoda ta nie nadaje się więc do tworzenia rzeźb dużych - ze względu na ilość zużytego materiału byłyby one bardzo ciężkie i drogie. W przypadku dużych rzeźb wykonuje się odlewy puste w środku - rzeźbę stanowi wówczas dość cienka (od kilku do kilkunastu milimetrów grubości) metalowa „skorupa”.

Najważniejsze środki wyrazu rzeźby to trójwymiarowy kształt, czyli bryła i kompozycja- układ brył w przestrzeni oraz wobec siebie nawzajem. Kompozycja w rzeźbie może być jednoelementowa, wieloelementowa, statyczna, dynamiczna, pozioma, pionowa, centralna, zwarta lub luźna. Bryła i kompozycja dostosowane są do przeznaczenia dzieła oraz miejsca, w którym ma się ono znaleźć. W rzeźbie ważne jest tworzywo, czyli surowiec, z którym pracuje artysta, nadając mu zaplanowaną formę. Istotna w tej dziedzinie jest również faktura, wynikająca z rodzaju zastosowanego materiału i narzędzi użytych do jego obróbki. Dzieła rzeźbiarskie oddziałują na odbiorców także proporcjami i skalą, czyli rozmiarem, oraz barwą - uzależnioną od materiału lub nadaną pracy przez pomalowanie.

RODZAJE RZEŹB

Rzeźba zoomorficzna

Zapoznaj się ze zdjęciem zoomorficznej rzeźby. Jest to krakowski pomnik przedstawiający psa wyciągającego lewą łapę, siedzącego wewnątrz rozłożonych ludzkich dłoni. Rzeźba nawiązuje do prawdziwej historii psa Dżoka i symbolizuje psią wierność oraz więź pomiędzy zwierzęciem a człowiekiem. 

Rzeźba antropomorficzna

Wśród rzeźb antropomorficznych, przedstawiających postacie ludzkie, wyróżniamy rzeźby pełnofigurowe, popiersia i głowy.

Rzeźba abstrakcyjna

Obok rzeźb przedstawiających, wyróżniamy rzeźby abstrakcyjne, których twórcy rezygnują z dosłownego odwzorowania rzeczywistości. Wykorzystują przedmioty i ich elementy do uzyskania mało oczywistych obrazów, do zabawy formą, kolorem, do stworzenia brył, które nie są od razu rozpoznawalne. Czasami tytuł rzeźby lub kilka zdań wyjaśnienia mogą zmienić jej postrzeganie.

Sakralizacja

Biorąc pod uwagę przeznaczenie rzeźb możemy wyodrębnić rzeźby dekoracyjne, architektoniczne, sakralne, kommemoratywne (upamiętniające), nagrobne. Sztuka rzeźby stwarza nową jakość wizualną w przestrzeni, która nas otacza. Wzbogaca rzeczywistość prywatną i publiczną. Rzeźby upiększają, upamiętniają wydarzenia i ludzi oraz sakralizują przestrzeń.